شقاق مقعد يا فيشر (سوزش و درد و ..)

شقاق نام عربي و فيشر نام انگليسي آن و ترك يا چاك خوردگي نام فارسي آن ميباشد كه در واقع همان زخم شدن لبه داخلي مقعد مي باشد .

از علل مهم آن عبارتند از : خروج سخت مدفوع خشك ، عدم مصرف فيبر و آب كافي ، مصرف بعضي از داروها ، يبوست ، زور زدن در هنگام دفع مدفوع ، وجود استرس ،و ...

علائم فيشر : درد و يا سوزش و گاهي مختصري خونريزي در حين و گاهي بعد از اجابت مزاج ، كه اين درد و يا سوزش ممكنست تا بعد از اجابت مزاج نيز مدتي طول بكشد.

شقاق مقعد يك پارگي يا زخم سطحي( tear) در ناحيه آنودرم (پوشش سلولي مقعد) است. اين زخم خطي، بصورت طولي در فاصله خط دندانه اي و پوست قرار دارد و چون اين ناحيه گيرنده هاي حسي بسيار زيادي دارد، يك وضعيت فوق العاده دردناك ايجاد مي كند .

• انواع شقاق
• نشانه هاي بيماري شقاق يا فيشر
• پيشگيري از ابتلا به شقاق
• روش هاي درمان شقاق
• درمان شقاق با ليزر
• مراقبت هاي پس از درمان

علت ايجاد شقاق، تروماي ناشي از عبور مدفوع سفت و يا اسهال طولاني مي باشد. همچنين مواردي مانند زايمان، سابقه جراحي مقعد و مصرف نابجاي ملين ها نيز جزء علل اين بيماري ذكر شده اند. شقاق به دو گروه حاد و مزمن تقسيم ميشود.شقاق طي 12 هفته اولي كه ايجاد ميشود از نوع حاد محسوب مي گردد. شقاق حاد سبب اسپاسم اسفنكتر داخلي مقعد مي گردد كه خود منجر به افزايش درد، گسترش پارگي و كاهش خونرساني به آنودرم ميشود. اين چرخه درد، اسپاسم و ايسكمي سبب عدم بهبودي زخم شده و شقاق مزمن بوجود مي آيد.

حدود 90% موارد شقاق در خط وسط و پشت آنوس ايجاد ميشوند. بقيه موارد در خط وسط و قدام آنوس ديده ميشوند. كمتر از 1% موارد نيز دو طرفه هستند. علت شايع بودن شقاق در خلف را خونرساني ضعيف تر اين ناحيه نسبت به ناحيه قدامي و كاهش انعطاف پذيري بدليل استخواني بودن آن مي دانند. اگر يك شقاق مزمن در نواحي غير از خط وسط ديده شود مي تواند نشانه بيماريهاي ديگري همچون كرون، ايدز، سيفليس، سل و يا لوسمي باشد.

علائم و نشانه هاي شقاق مقعدي

علامت شاخص شقاق مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد. در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، شقاق ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود اين بيماري نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار زير بيهوشي معاينه شود.

شقاق حاد خود را بصورت يك زخم خطي نشان مي دهد. اما شقاق مزمن زخم وسيعتري است كه لبه هاي برجسته دارد و فيبرهاي سفيد عضله اسفنكتر داخلي در كف آن ديده ميشود. اغلب در سمت خارجي اين زخم يك منگوله پوستي( Skin tag) و در سمت داخلي آن يك پاپيلاي مقعدي هيپرتروفيه( sentinel pile) يا زائده نگهبان ديده ميشود.