خداحافظی با درد نشیمنگاه: معجزه لیزر در درمان بیماری های مقعدی

زخم و شقاق مقعدزخم و شقاق

مقعد يك پارگي يا زخم سطحي( tear) در ناحيه آنودرم (پوشش سلولي مقعد) است. اين زخم خطي، بصورت طولي در فاصله خط دندانه اي و پوست قرار دارد و چون اين ناحيه گيرنده هاي حسي بسيار زيادي دارد، يك وضعيت فوق العاده دردناك ايجاد مي كند .انواع درمان شقاق مقعد (فيشر)شقاق به دو گروه حاد و مزمن تقسيم ميشود. شقاق طي ۱۲ هفته اولي كه ايجاد ميشود از نوع حاد محسوب مي گردد. درمان شقاق  حاد سبب اسپاسم اسفنكتر داخلي مقعد مي گردد كه خود منجر به افزايش درد، گسترش پارگي و كاهش خونرساني به آنودرم ميشود. اين چرخه درد، اسپاسم و ايسكمي سبب عدم بهبودي زخم شده و شقاق مزمن بوجود مي آيد.حدود ۹۰% موارد شقاق در خط وسط و پشت آنوس ايجاد ميشوند. بقيه موارد در خط وسط و قدام آنوس ديده ميشوند. كمتر از ۱% موارد نيز دو طرفه هستند. علت شايع بودن شقاق در خلف را خونرساني ضعيف تر اين ناحيه نسبت به ناحيه قدامي و كاهش انعطاف پذيري بدليل استخواني بودن آن مي دانند. اگر يك شقاق مزمن در نواحي غير از خط وسط ديده شود مي تواند نشانه بيماريهاي ديگري همچون كرون، ايدز، سيفليس، سل و يا لوسمي باشد.نشانه شقاق مقعدعلامت شاخص شقاق مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد.در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، درمان شقاق  ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود شقاق مقعد نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص شقاق مقعد وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار زير بيهوشي معاينه شود.شقاق حاد خود را بصورت يك زخم خطي نشان مي دهد. اما شقاق مزمن زخم وسيعتري است كه لبه هاي برجسته دارد و فيبرهاي سفيد عضله اسفنكتر داخلي در كف آن ديده ميشود. اغلب در سمت خارجي اين زخم يك منگوله پوستي( Skin tag) و در سمت داخلي آن يك پاپيلاي مقعدي هيپرتروفيه( sentinel pile) يا زائده نگهبان ديده ميشود.جهت درمان شقاق  بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كر

زخم مقعد دو نوع حاد و مزمن دارد . در نوع حاد ، زخم سطحي است و با درمان دارويي بهبود حاصل مي شود . افراد مبتلا به انواع زخم يا شقاق مزمن مقعد سابقه چندين مرتبه درد هاي مشابه دارند و زخم آنها عمقي است و با برجستگي در مجاور مقعد همراه است. درمان اين گروه افراد مشكل تر است و به جراحي نياز پيدا مي كنند
علت زخم مقعد، ايجاد خراشيدگي در پوست مقعد به دنبال اسهال طولاني مدت يا يبوست است . اين خراشيدگي باعث انقباض عضله داخلي مقعد مي شود واين انقباض باعث ايجاد درد شديد مي گردد.
علائم زخم مقعد
افراد مبتلا به زخم مقعد معمولا" با درد درمان شقاق هنگام اجابت مزاج مراجعه مي كنند و گاهي نيز از خروج چند قطره خون همزمان با اجابت مزاج شاكي هستند . بعضي از بيماران از درد شديدي كه چند ساعت پس ازاجابت مزاج تداوم دارد شاكي هستند . البته بايد بيماران بدانند كه عليرغم درد شديد و همراهي با خونريزي ، زخم مقعد بيماري خطرناكي نمي باشد .
روش هاي درمان زخم مقعد
جهت درمان زخم يا درمان شقاق  بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كرد.
نيتروگليسيرين با همان مكانيسمي كه عضلات صاف عروق كرونر را شل مي كند مي تواند عضله اسفنكتر داخلي را هم شل كرده و از اسپاسم خارج كند. پماد %۰٫۲ (دو دهم درصد) آن براي درمان شقاق مقعد استفاده ميشود و معتقدند يك اسفنكتروتومي شيميايي موقت ايجاد مي كند. علاوه بر آن خونرساني آنودرم را نيز افزايش مي دهد. از معايب آن ايجاد سر درد است و بهتر است در حالت خوابيده استفاده شود. در ايران گاهي به اشتباه به بيمار پماد%۲ (دو درصد) داده ميشود كه سردرد بسيار شديدي ايجاد ميكند. پماد ايزوسوربايد و يا ديلتيازم موضعي و خوراكي نيز مي توانند با مكانيسم مشابه به بهبود شقاق كمك كنند و سر درد هم ايجاد نمي كنند. درمان دارويي شقاق مزمن در حدود ۶۰% موارد موثر است.
براي درمان شقاق  زخم (شقاق ) مقعد هرچه زودتر اقدام شود موفقيت بيشتري در پي خواهد داشت لذا توصيه ميشود به محض اينكه دچار درد و سوزش در اين ناحيه شديد ، اين اقدامات را انجام دهيد:
۱- عامل اصلي ايجاد زخم مقعد يعني يبوست را از بين ببريد، خوردن سبزيها و ميوه هاي فراوان و يك تا دو قاشق روغن زيتون در روز، و خوردن يك ليوان شير يا آب ولرم در ابتداي روز ميتواند براي رفع يبوست به شما كمك كند.
۲-روزي ۲ باربه مدت ۱۰ دقيقه در لگن آب گرم بنشينيد ، آبي كه به اين منظور استفاده ميكنيد بايد تميز و گرم باشد ( در حدي كه باعث سوختگي نشود) اما نياز به ماده ضد عفوني يا جوشاندن آب نيست. پس از بلند شدن از لگن به آرامي خود را خشك نموده و از پمادي كه پزشك بواسير تجويز مينمايد به مقدار كم فقط در ناحيه ابتداي مقعد(نه داخل آن) استفاده نماييد.( معمولاَ پماد تريامسينولون يا هيدروكورتيزون براي اين مورد توصيه ميشود.)
۳-از يك مسكن مانند استامينوفن براي كاهش درد شقاق  استفاده كنيد زيرا درد شديد باعث گرفتگي عضله‌ي مقعد و تشديد زخم ميشود.
۴- از خوردن غذاهاي محرك مانند فلفل، ادويه جات، چائي غليظ ، نسكافه و كاكائو خود داري نماييد.
۵- در صورتيكه درد و يا خونريزي با اين اقدامات برطرف نشد در اولين فرصت به پزشك متخصص درمان شقاق  و زخم مقعد مراجعه كنيد تا اقدام لازم صورت پذيرد.
 

فيشر يا شقاق  مقعد ترك و يا زخمي است كه در ناحيه ابتداي مقعد رخ مي دهد كه بسيار دردناك بوده و گاهاً با خونريزي مختصر موقع اجابت مزاج همراه است. علل ايجاد اين زخم متفاوت است وليكن در اكثر بيماران با تغيير اجابت مزاج از قبيل يبوست و يا اسهال شديد همراه است كه در اين مورد هم تاثير رژيم غذايي در بيماري فيشر(شقاق مقعد) مطرح مي شود.فيشر به دو فرم حاد و مزمن ديده مي شود. فيشر حاد زماني است كه علايم طي يك ماه اخير شروع شده است و با درد شديد مقعد به خصوص در موقع اجابت مزاج شروع شده و زخم به صورت حاد است. درمان شقاق حاد به صورت مراقبتي درمان شقاق  و سرپايي است. اكثراً با تغيير عادات غذايي و مصرف فيبر و سبزيجات و تنظيم عادات اجابت مزاج و استفاده از پمادهاي بي حس كننده درمان شقاق مي شود.فيشر مزمن وقتي است كه علايم فيشر طولاني شود و گاهاً علايم تكرار شود در اين حالت فيشر مزمن مي شود در اين حالت اكثراً يك زائده پوستي نيز در لبه مقعد ايجاد مي شود كه در اين صورت اكثراً نياز به درمان هاي بيشتر از قبيل جراحي دارد.درمان جراحي شقاق مقعد در بعضي افراد باعث بي اختياري مختصري در دفع گاز مي شود كه تدريجا" پس از چند ماه مرتفع خواهد شد . در بعضي افراد خونريزي تداوم خواهد داشت كه پس از دو هفته رفع مي شود و بعضي افراد پس از عمل احتباس ادرار پيدا مي كنند كه پس از ۲۴ ساعت رفع مي شود . مدت بستري بين يك تا دو روز است و مدت استراحت در منزل بين سه تا پنج روز مي باشد.شايع ترين محل زخم مقعد در قسمت خلفي است و از نظر بروز فيشر در بين زنان و مردان هر دو به يك اندازه شايع است به خصوص در افراد بالغ جوان شايع تر مشاهده مي شود وليكن اين بيماري از نوزادان تا افراد مسن را گرفتار مي كند.رژيم غذايي در بيماري شقاق مقعد شقاق مقعد پس از التيام زخم مربوطه در صورت اجابت مزاج سخت به سهولت عود ميكند.لذا بيمار بايد پس از رفع درد و خونريزي باز هم درمان شقاق  به رعايت رژيم غذايي جهت جلوگيري از يبوست توجه زيادي داشته باشد.• غذاي پر فيبر مصرف كنيد. مصرف نان سبوس‌دار، ميوه جات و سبزيجات از قبيل كاهو، آلو، گلابي و انجير.• مايعات به مقدار فراوان نوشيده شوند.• فعاليت بدني داشته باشيد.• غذا را با آرامش بجويد.

درد شديد به هنگام اجابت مزاج و گاهي بعد از اجابت مزاج ،وجود رگه هاي خون روي مدفوع و كاغذ توالت بطور كلي ميزان خونريزي در شقاق كم است ( خون در مدفوع )  و سوزش و خارش از علائم بيماري  درمان شقاق  ميباشند .علايم درمان شقاق  عود كننده است يعني ممكن است در زمانهائي هيچ علائمي ديده نشود و پس از چندي مجددا علائم ظاهر شوندعلائم باليني براي بيماري شقاق مقعدي ( آنال فيشرز ) به وجود آمدن درد و ناراحتي خاص در ناحيه مقعد است كه پس از خروج مدفوع آغاز ميگردد. ( خون در مدفوع )
در درمان شقاق  مقعدي حاد درد ممكن است خيلي كوتاه و كم باشد، اما ، پس از گذشت چند ساعت و يا گذشت تمام روز ميتواند تبديل به درمان شقاق  مزمن مقعدي شود.

درماني براي فيشر دربعضي از افراد « وجود درد شديد ويا سوزش بهنگام دفع و حتي پس از دفع را در لبه مقعد ، كه گاه ي همراه با كمي خونريزي باشد » به جوش مقعدي تعبير مي شود و زمانيكه نزد پزشك نيزمراجعه مي نمايند، اظهار ميدارند كه دچار جوش مقعدي شده اند. البته بيماران به شقاق  مقعدي و همچنين گاهي به سينوس مويي نيز ، جوش مقعدي ميگويند ولي در ۹۹% موارد پس از معاينه ،معلوم ميشود كه اين افراد دچار زخم شقاق يا همان فيشر هستند.رعايت مصرف آب ۸ تا۱۰ ليوان آب ، مصرف غذاهاي گياهي فراوان بخصوص گل كلم وكرفس و نخود فرنگي وانواع گياهان داراي فيبر فراوان ،استفاده ار ملين مناسب ، رفع استرس هاي روحي ،...
استفاده از بوتاكس براي از بين بردن اسپاسم عضله اسفنكتر داخلي مقعد (اسپاسم يعني انقباض شديد كه علاوه بر ايجاد درد ، مانع خونرساني و مانع ترميم زخم شقاق نيز ميشود ) كه باعث افزايش خونرساني به محل زخم شقاق  شده و براي يك ترميم صحيح واسا سي بسيار موثر ميباشد.
درمان با بوتاكس يك روش انقلابي وبسيار آسان و سريع و كاملاً سرپايي و در يك مرحله ،انجام ميگردد و در سراسر جهان بخصوص در آمريكا و اروپا بطور گسترده اي انجام ميگيرد و فاقد هر گونه عارضه اي ميباشد.
​

غذاهايي كه ممكن است مشكل معده اي و روده اي خاص كسي را خيلي بدتر كند مي تواند براي حل مشكلات گوارشي ديگر خيلي مفيد باشد. بسياري از غذاهايي كه در ليست غذاهاي مضر براي اسهال جاي دارند، مي توانند به رفع و درمان شقاق  يبوست كمك كنند. اين غذاهاي مسهل، مي توانند كاري كنند كه حركت روده بزرگ شما در مسير صحيح قرار گيرد. همانطور كه رژيم غذايي خود را آزمايش مي كنيد، ببينيد آيا از غذاهاي زير مي خوريد يا خير و اگر مي خوريد مقدارشان كافي است يا خير؟
ميوه ها، به خصوص هلو، گلابي، گيلاس، سيب، آب پرتقال و آب سيب.
  
    
سبزي هاي خانواده كلم مانند بروكلي، مارچوبه، گل كلم، كلم بروكسل و كلم- لوبيا- نان سبوس دار- قهوه- چاي- غذاهاي پرفيبر مانند كرفس و سالادها
البته واضح است كه نبايد در خوردن و نوشيدن اين ها افراط كنيد چون اين كار مي تواند باعث بروز مشكلات ديگري شود. اين ها مسهل هاي طبيعي هستند كه مي توانند كمكتان كنند. راجع به حفظ تعادل در خوردن غذاهايي كه مي توانند به عنوان مسهل عمل كنند و آن هايي كه مي توانند باعث يبوست شوند، خوب فكر كنيد. اگر در خوردن هر نوع از اين غذاها افراط كنيد، به مشكل برخواهيد خورد.
    
داروهاي مسهل و  درمان شقاق
يبوست مزمن واقعاً آزاردهنده است و زندگي را مختل مي كند. به همين خاطر ممكن است وسوسه شويد هر مسهلي كه در داروخانه محلتان پيدا مي شود بخريد و امتحان كنيد. ولي نكته اينجاست كه امكان دارد اين داروهايي كه بدون نسخه مي توانيد بخريد، كارتان را خيلي سخت تر كنند. داروهاي مسهل مي توانند روده كوچك و روده بزرگ را تحريك كنند ولي قرار نيست بدن شما اينطوري كار كند و اگر مدام از مسهل ها استفاده كنيد، شيوه واكنش روده كوچك و روده بزرگ شما به پيام هاي بدن تغيير مي كند. به اين ترتيب احتمال اينكه به محرك هاي طبيعي و سالم - مثلاً غذاهايي كه مي توانند به عنوان مسهل عمل كنند- پاسخ دهند، كاهش خواهند يافت؛ به اين معني كه نوعي وابستگي به داروهاي مسهل ايجاد خواهد شد.
نكته ديگر اين است كه هر قدر بيشتر از اين نوع داروها استفاده كنيد، به تدريج كمتر و كمتر اثر مي كنند و دستگاه گوارش تان به دوزهاي بالاتري از آنها محتاج خواهد شد.
قبل از اينكه سراغ داروهاي مسهل برويد، حتماً با پزشك درمان شقاق  خود مشورت كنيد و چند تا از مسهل هاي طبيعي اي را كه در ليست بالا آورده ايم، امتحان كنيد. اگر حتي پس از نوشيدن حداقل ۸ تا ۱۲ ليوان مايعات در روز و تغيير رژيم غذايي، باز هم بيش از سه روز است كه شكمتان كار نكرده، مي توانيد داروهاي نرم كننده مدفوع را امتحان كنيد. اين نوع از مسهل ها، آب را به درون روده بزرگ مي كشانند و با نرم كردن مدفوع باعث تسهيل عبور آن مي شوند. يا از داروهاي مسهل حجم دهنده مدفوع مانند پسيليوم (Psyllium) استفاده كنيد. باز هم تأكيد مي كنم كه هرگز سر خود و بدون مشورت با پزشك، سراغ داروهاي مسهلي كه بدون نسخه مي توانيد تهيه كنيد، نرويد. استفاده از اين داروها حتماً بايد تحت نظر پزشك درمان شقاق  باشد. معمولاً اين داروها نبايد به عنوان درمان طولاني مدت براي يبوست مزمن مورد استفاده قرار گيرند.

شقاق مقعد يا فيشر ، همان زخم يا ترك خوردگي انتهاي روده است كه معمولاً با درد و يا سوزش شديد در اين ناحيه همراه است.

علت اصلي اين زخم ها يبوست است كه به دليل رد شدن مدفوع سفت از اين ناحيه زخم ايجاد شده و در صورت تداوم يبوست بر شدت آن افزوده مي شود، البته اسهال شديد و التهاب روده نيز از علل اين زخم ها هستند .

بسياري از بانوان بعد از زايمان يا سزارين به اين مشكل دچار مي شوند كه علت آن اختلال در دفع است كه به دليل شلي عضلات لگن در حاملگي ايجاد مي شود. علامت اصلي اين بيماري درد هنگام اجابت مزاج است كه گاهي با خونريزي همراه است .

اين درد براي بيمارآزار دهنده بوده و گاهي باعث عدم توانايي در دفع مي شود.

درمان

 براي درمان شقاق اين زخم ها هرچه زودتر اقدام شود موفقيت بيشتري در پي خواهد داشت، لذا توصيه مي شود به محض اينكه دچار درد و سوزش در اين ناحيه شديد ، اين اقدامات را انجام دهيد:

1- عامل اصلي ايجاد زخم يعني يبوست را از بين ببريد، خوردن سبزي ها و ميوه هاي فراوان و يك تا دو قاشق روغن زيتون در روز، و خوردن يك ليوان شير يا آب ولرم در ابتداي روز مي تواند براي رفع يبوست به شما كمك كند.

2- روزي 2 باربه مدت 10 دقيقه در لگن آب گرم بنشينيد، آبي كه به اين منظور استفاده مي كنيد بايد تميز و گرم باشد ( در حدي كه باعث سوختگي نشود) اما نياز به ماده ضد عفوني يا جوشاندن آب نيست. پس از بلند شدن از لگن به آرامي خود را خشك نموده و از پمادي كه پزشك تجويز مي نمايد به مقدار كم فقط در ناحيه ابتداي مقعد(نه داخل آن) استفاده نماييد.   ( معمولا پماد تريامسينولون يا هيدروكورتيزون براي اين مورد توصيه مي شود.)

3- از يك مسكن مانند استامينوفن براي كاهش درد درمان شقاق استفاده كنيد زيرا درد شديد باعث گرفتگي عضله‌ي مقعد و تشديد زخم مي شود.

4- از خوردن غذاهاي محرك مانند فلفل، ادويه جات، چاي غليظ ، نسكافه و كاكائو خود داري نماييد.

5- در صورتي كه درد و يا خونرزي با اين اقدامات درمان شقاق برطرف نشد در اولين فرصت به پزشك درمان شقاق مراجعه كنيد تا اقدام لازم صورت پذيرد.

براي درمان شقاق اين زخم ها هرچه زودتر اقدام شود موفقيت بيشتري در پي خواهد داشت، لذا توصيه مي شود به محض اينكه دچار درد و سوزش در اين ناحيه شديد ، اين اقدامات را انجام دهيد: 

انواع توده هاي مقعدي عبارتند از : هموروئيد هاي خارجي، زائده هاي گوشتي sentinel pile يا زائده نگهبان، شقاق يا شكاف مقعد، انواع زگيل هاي تناسلي، انواع توده هاي فيبرومي، انواع توده هاي تومورال و ...شقاق يا همان فيشر كه نام ديگر آن ترك يا چاك خوردگي يا زخم شدن لبه داخلي مقعد مي باشد. 

شقاق‌ مقعد عبارت‌ است‌ از پارگي‌ يا شكاف‌ در ناحيه‌ مقعد. شقاق مقعد در تمام‌ سنين‌ و حتي‌ در شيرخواران‌ نيز رخ‌ مي‌دهد. شقاق معمولا بدنبال يبوست و دفع يك مدفوع قطور و سفت و گاهي بدنبال اسهال شديد رخ مي دهد .