شقاق

برطبق بررسي هاي به عمل آمده در مراجعين به مطب كه طي يك دوره ۷ساله انجام شده است افراد با هر درجه از تحصيلات معمولا دچار هر مشكلي در ناحيه آنال و اطراف آن ميشوند و به غلط از آن بعنوان هموروئيد يا بواسير ياد مي كنند در حاليكه اكثريت غريب به اتفاق آنان دچار مشكلات ديگر علي الخصوص شقاق (فيشر) مي باشند.(۹۰ درصد موارد مراجعين به مطب دچار شقاق مي باشند و اكثرا با درد و به ميزان كمتري با درد درمان شقاق و خونريزي مراجعه ميكنند)
بنابراين توصيه ميشود دچار هر علامتي در نشيمنگاه هستيد حتما قسمت فيشر يا شقاق را مطالعه نمائيد.
واقعيت بعدي آماري حكايت از خود درمان ي ويا توصيه درماني ازطريق اطرافيان مي باشد بطوريكه اكثرا قبل از مراجعه به پزشك متخصص درمان شقاق يك يا چنددوره از پماد و قرص به توصيه اطرافيان و از داروخانه تهيه و استفاده مي كنند كه نه تنها موثر نبوده بلكه منجر به و باعث پيشرفت بيماري مي گردد.
علل عدم پيگيري بيماري هاي مقعد
اولين مسئله شرم و حيا در بيان بيماريهاي اين ناحيه مي باشد كه علت آن پوشيده بودن ناحيه است و اكثرا خجالت در بيان موضوع شقاق  دارند واقدام به خوددرماني كرده باعث پيشرفت مي شوند.
دومين مسئله ترس از مراجعه بخاطر شنيدن تجربيات دردناك بعداز جراحي هاي سنتي از بيماراني است كه عمل جراحي كرده اند است.
مسئله سوم اطلاع يافتن از درد و خونريزي بعد از عمل هاي سنتي شقاق  وانجام پانسمان داخل نشيمنگاه(توپي يا تامپون) است كه معمولا بعد از جراحي معمولي انجام ميشود.
مسئله چهارم نگراني از بستري شدن در بيمارستان و گرفتن بيهوشي يا بي حسي نخاعي وبدنبال عمل ماندن چند روزه اجباري در منزل و دور افتادن از كار و زندگي وفعاليت روزمره ميباشد كه در شرايط سخت اقتصادي و كاري امروزه چندان هم بي جا نمي باشد.

آشنائي با بيماري :
فيشر آنال يا شقاق   مقعد يك بيماري است كه به صورت زخمي در مخاط ناحيه مقعد خود را نشان مي­دهد، اين زخم در محل تقاطع مخاط و پوست ناحيه مقعد Muco Cutaneaus Junction و به طرف ناحيه مقعد و خط دندانه­اي dentate line پديدار مي­گردد. بيشتر اوقات در ناحيه مياني خلفي ظاهر مي­شود ولي ممكن است در هر قسمتي از اطراف مقعد ظاهر شود.
در قسمت قدامي - مياني Anterior Midline Fissure در %10 فيشر زنان ديده مي­شود و %1 فيشر آقايان محل فيشر ( درمان شقاق) Anterior Midline مي­باشد.
زخم فيشر باعث درد شديد در هنگام دفع (depecation) و بعد از دفع post depecation مي­شود و از ديگر علائم فيشر آنان خونريزي در هنگام depecation نيز شايع است فيشرهائي كه در محل­هاي غيرعادي و متعدد باشند ممكن است در بدخيمي­ها و بيماري­هاي التهابي روده و يا سيستميك ديده شود، مثلاً Hiv، Hematologic disorders، بيماري­هاي عفوني مثل توبركولوز و يا سفيليس ديده شود. در تروماها هنگام روابط جنسي و يا شيمي­درماني هم ممكن است ديده شود.
واقعاً تابحال علت دقيق بيماري مشخص نگرديده عوامل مساعد­كننده شناخته شده ولي اتيولوژي بيماري نامشخص است ولي فيشر آنان مشخص مي­شود با اسپاسم اسفنكتر داخلي كه باعث اسكيمي لوكال (ناحيه­اي) در محل فيشر يا زخم كه اين اسكيمي مانع از بهبودي زخم مي­شود.
درمان تهاجمي شقاق يا فيشر آنال، پارشيال لاترال اسفنكتروتومي است يعني قسمتي از عضله اسفنكتر را بريده كه باعث از بين رفتن اسپاسم اسفنكتر مي­گردد كه اين رهائي از اسپاسم منجر به بهبودي در 95 درصد موارد مي­شود البته اين نكته قابل ذكر است كه همين قطع اسفنكتر حتي به صورت partial در 30% موارد ممكن است.
خطر بي­اختياري در دفع مدفوع را در پيش داشته باشد اين نوع درمان شقاق يعني رهائي از اسپاسم سرانجام تحقيق درباره درمان­هاي غيرتهاجمي گرديد طرق ديگر درماني انتخاب راه­هاي ثانويه و مبارزه با مشكلات بوجود آمده مثل اسكيمي ناحيه زخم كه از داروهاي افزايش­دهنده Blood Suply و گشادكننده عروق و Calcium ctianel blolckers كه موفقيت­هاي نسبي را در بر داشته ولي نتايج راضي­كننده نيست.
اين درمان­هاي داروئي شقاق عوارضي مانند سردرد - سرگيجه در بر دارند كه براي بيمار خوش­آيند نيستند.
تحقيقات نشان مي­دهد تزريق بوتيليوم توكسين بهترين طريق درمان غيرتهاجمي فيشر آنال است كه نتايجي شبيه عمل­هاي جراحي قطع اسفنكتر را دارد ولي بدون عوارض بي­اختياري مدفوع تحقيقات همكاران من كه در دانشگاه­هاي انگلستان (دانشگاه اكسفورد) در دانشگاه استلفورد - هاروارد نشان مي­دهد كه درمان شقاق  غيرتهاجمي شقاق آنال به طريق استفاده از بوتيليوم توكسين نتايجي مشابه عمل جراحي تهاجمي فيشر آنال دارد.
با در نظر گرفتن مدت عمل - راحتي استفاده از بوتيليوم توكسين - هزينه درماني - عوارض بسيار كم بعد از عمل مي­توان اين طريق درماني غيرتهاجمي را انتخاب كرد.

درد شديد به هنگام عبور مدفوع سخت يا حجيم كه گاهي تا يك ساعت نيز طول مي كشد و درد دوباره با اجابت مزاج بعدي برمي گردد. درد به هنگام نشستن روي يك جسم سخت بروز مي كند. وجود رگه هايي از خون در لباس زير و يا پوشك بچه و خارش اطراف مقعد نيز وجود دارد.
شقاق سبب درد و خونريزي در هنگام اجابت مزاج مي شود بطوريكه كودكان ممكن است از اجابت مزاج امتناع كنند. درد ايجاد شده سبب مي شود كه فرد تا حد امكان اجابت مزاج خود را تاحير بيندازد. اين مسئله مي تواند زمينه ساز ايجاد يبوست شود . يبوست خود سبب بدتر شدن شقاق مي شود و اين مسئله به صورت يك سيكل تاثير همديگر را تشديد مي كنند . شقاق درمواردي كه شديد نباشد با درمان دارويي و نيز پرهيز از ايجاد يبوست قابل كنترل خواهد بود ولي موارد شديد بايد با استفاده از جراحي برطرف شود.
درمان خانگي شقاق مقعد
توجه داشته باشيد كه مصرف پمادهاي مسكن، ضد التهاب، استروئيدها (مانند هيدروكورتيزون و بتامتازون) و پمادهاي ضد بواسير (آنتي هموروئيدها) در درمان شقاق نقش ندارد. بعد از اجابت مزاج بايد مقعد به آرامي با آب ولرم شسته شود. براي برطرف كردن اسپاسم عضلاني و درد در اطراف مقعد مي توانيد حوله گرم روي محل قرار دهيد.
پنشستن در لگن حاوي آب گرم نيز درد را تخفيف مي دهد. ارتقاء آب در لگن بايد حدود ۲۰ سانتي متر باشد. روزانه حدود ۲ تا ۳ بار و هر بار ۱۰ تا ۲۰ دقيقه از اين روش استفاده مي شود. اضافه كردن صابون مايع و شامپو توصيه نمي شود. نشستن در آب گرم باعث بهبود خون رساني و شل شدن عضله اسفنكتر شده و به ترميم آن كمك مي كند. قبل از استفاده، لگن را تميز بشوئيد.
از نشستن طولاني مدت در دستشويي موقع اجابت مزاج خودداري كنيد. ۵-مصرف بعضي از نرم كننده هاي مصنوعي نيز ممكن است به جلوگيري از بروز درد به هنگام اجابت مزاج كمك كنند. البته بايد با نظر پزشك متخصص درمان شقاق مقعد كه فوق تخصص گوارش دارد؛ مصرف شوند.
در صورت بهبود يبوست و رفع اسپاسم عضله اسفنكتر، درمان شقاق  عموماً بهبود مي يابد. درمان شقاق  اوليه شامل رفع يبوست و نرم كردن مدفوع و رفع اسپاسم است كه با اين تمهيدات در بيشتر موارد شقاق بهبود مي يابد.

تقريبا در نيمي از تمام بيماران مبتلا به شقاق حاد با اقدامات محافظه كارانه ميشود جراحت را تا حدود زيادي التيام بخشيد ، به عنوان مثال، حمام در وان آب گرم و نيز استفاده از مكملهاي خوراكي پر فيبرمانند پودر گياهي موسوم به پسيليوم كه مانع از خشك شدن و سفت شدن مدفوع ميشود ، علاوه بر اين ميتوان براي كاهش درد و سوزش زخم شقاق مقعدي از بي حس كننده هاي موضعي و يا پمادهاي ضد التهاب نيز استفاده كرد.فيشر يا شقاق  به دو صورت حاد و مزمن وجود دارد ، فيشر حاد ، زماني است كه از زمان بوجود آمدن ،تا بهبودي ، ۸ هفته طول بكشد.در صورتيكه بهبودي زخم از ۸ هفته طولاني تر شود ،آنگاه زخم وارد مرحله مزمن خواهد شد ، از علل مزمن شدن فيشر ميتوان به عدم مصرف فيبر و ملين كافي ، بوجود آمدن التهاب و اسپاسم (انقباض شديد ) و در دريچه داخلي مقعد و بدنبال آن كاهش شديد خونرساني به محل فيشر(زخم) ، كه اين خود باعث بدتر شدن وعميقتر شدن زخم فيشر خواهد شد .
روش هاي درمان شقاق مقعد( فيشر)
درمان شقاق  با بوتاكس در عضله اسفنكتر داخلي مقعد كه بطور كاملاً سرپائي انجام مي گيرد، باعث رفع اسپاسم (اسپاسم اسفنكتر داخلي يا بعبارت ديگر ، تنگ شدن و انقباض شديد عضله و كانال مقعدي ، اصلي ترين عامل بهبود نيافتن فيشر يا همان شقاق ميباشد زيرا اين انقباض مقعدي باعث قطع خونرساني به محل زخم شقاق ميشود) و بهبود خونرساني و ترميم زخم فيشر بطور اساسي خواهد شد.
تاثيرو موفقيت درماني اين روش با اقدامات تكميلي به ۱۰۰درصد ميرسد و اين بهترين روش درمان شقاق  سرپايي و غير جراحي است كه هيچگونه عوارض جراحي را ندارد.
در روش جراحي جهت رفع اسپاسم بخشي از عضله اسفنكتر داخلي مقعد بايستي بريده شود ( اسفنكتروتومي ) كه همين مسئله خود باعث ۳۰-۱۰درصد عوارضي همچون بي اختياري گاز و مايع مدفوع خواهد شد و تاثير درماني آن حداكثر ۸۰ درصد است .

امروزه با توجه به عوارض مختصر و گاهاً جدي عمل جراحي كه ممكن است با بي اختياري همراه باشد اكثر مراكز درماني معتبر دنيا ابتدا از درمان هاي مراقبتي از قبيل پماد نيتروگليسيرين ۲/۰ درصد و يا پمادهاي ديلتيازم استفاده مي كنند كه ميزان موفقيت آن حدود ۶۵-۶۰ درصد است.
مشكلات تجويز اين داروها سردرد و نياز به مدت زمان طولاني مصرف و گاهاً عدم رضايت بيماران است. داروي ديگري كه امروزه از آن استفاده مي شود سم بوتولونيوم است كه داخل عضله داخلي مقعد تزريق مي شود و تأثير آن بين ۸۵-۷۰ درصد گزارش شده است و در تحقيقات اينجانب حدود ۷۷ درصد درد و علايم بيمار برطرف شده است و از محاسن آن سرپايي بودن و بدون عارضه بودن آن است و سريعاً قابل تزريق است و نياز به بيهوشي و بي حسي ندارد و به صورت سرپايي قابل انجام است و از معايب آن هزينه بالاي دارو در ايران است. ضمنا چون زخم بيمار را بسيار زجر ميدهد ترميم زخم نيز بايد صورت گيرد كه اين عمل هم ميتواند بدون بيهوشي صورت گيرد .
راه نهايي درمان شقاق  يا شقاق مزمن جراحي است كه در اين عمل معمولاً قسمتي از عضله اسفنگتر داخلي قطع شده و گاهاً نياز به برداشتن زوائد پوستي نيز مي شود. طبق آمار و تحقيقات انجام شده پاسخ به درمان شقاق نيز ۹۵ درصد است و نتيجه آن نيز سريع تر است و بايستي با دقت كافي انجام شود تا از عوارض احتمالي آن جلوگيري شود. معمولاً جراحي اسفنگتروتومي در دست جراح ماهر عوارض آن بسيار كم است.بسياري بر اين عقيده هستند كه درمان جراحي در 20 درصد موارد باعث شقاق بي اختياري ميشود كه ديگر به مهارت جراح ربطي ندارد .
من شخصا براين عقيده هستم كه در موارد استثائي از جراحي بايد استفاده كرد و بهتراست از بوتيليوم توكسين استفاده كرد كه ميتوانيم به نتيجه خود يعني شل كردن اسفنكتر برسيم و از بي اختياري هم ديگر خبري نيست و نتايج حاصله تقريبا با جراحي شباهت دارد با در نظر گرفتن عدم نياز به بستري در بيمارستان و بيهوشي و هزينه كمتر بنابراين روش درمان شقاق با ليزر اينجانب روشي بسيار پسنديده است.

شقاق مقعد يك پارگي يا زخم سطحي( tear) در ناحيه آنودرم (پوشش سلولي مقعد) است.علامت شاخص شقاق  مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. ( خون در مدفوع ) گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد. در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، شقاق ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود اين بيماري نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار توسط متخصص شقاق مقعد زير بيهوشي معاينه شود.فشار زياد و طولاني هنگام اجابت مزاج در توالت هاي ايراني يكي از عوامل پارگي مقعد است.مراحل  درمان شقاق  حاد مقعدبيشتر شقاق هاي حاد نياز به بعضي درمان هاي خانگي شامل نشستن در يك تشت آب ولرم براي چندين ساعت در روز، افزودن فيبر به رژيم غذايي و به كار بردن ملين يا نرم كننده هاي مدفوع دارند.جهت درمان شقاق مقعد بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كرد.بعضي افراد در عرض ۱ يا ۲ روز با درمان خانگي بهبود مي يابند. در ضمن درد نيز از بين مي رود. ممكن است شقاق چندين هفته تا بهبود كامل طول بكشد. گاهي  شقاق ها بدون درمان بهبود مي يابد.براي درمان شقاق حاد مقعد سعي كنيد از يبوست پيشگيري كنيد. يبوست مي تواند مانع بهبود شقاق شود و شقاق ممكن است شما را در هنگام اجابت مزاج دچار اضطراب كند.ممانعت از اجابت مزاج فقط يبوست را افزايش خواهد داد و باعث مي شود شقاق را باز و دردناك نگه دارد.خوردن مقدار زيادي آب و ديگر مايعات مدفوع را نرم كرده و اجابت مزاج را راحت تر خواهد كرد. برعكس مصرف زياد چاي باعث افزايش يبوست مي شود.

پارگي يا شكاف در ناحيه مقعد را شقاق  مقعد مي‌گويند. شقاق معمولا به دنبال يبوست و دفع يك مدفوع قطور و سفت و گاهي به دنبال اسهال شديد رخ مي‌دهد. به ندرت بيماري كرون باعث شقاق مي‌شود. اين بيماري در تمام سنين و حتي در شيرخواران نيز رخ مي‌دهد.
فيشر نام علمي شقاق  مقعد است كه در ناحيه مقعد اتفاق مي افتد. به عبارت ديگر شقاق شكافي دردناك در ناحيه مقعد بوده كه معمولاً به علت عبور مدفوع سفت در اثر يبوست شديد و يا اسهال طولاني اتفاق مي افتد.اين زخم اكثراً در قسمت خلفي مقعد ايجاد شده و بسيار دردناك مي باشد و موجب اسپاسم (انقباض) عضله داخلي ناحيه مقعد شده و درد و سوزش آن تا چند ساعت پس از اجابت مزاج نيز ادامه مي يابد كه با تكرار و ادامه يبوست اين چرخه معيوب ادامه يافته و فيشر به فرم مزمن در مي آيد.
اقدامات درماني براي درمان شقاق  مقعد
براي رد ساير علل خونريزي مقعدي يا خونريزي از مقعد و راست روده با وسايل مخصوص (آندوسكوپ، سيگموئيدوسكوپ) بررسي مي شوند.
پيش از اجابت مزاج بايد مقعد به آرامي با آب وصابون شسته شود. براي برطرف كردن اسپاسم عضلاني و درد در اطراف مقعد، بايد حوله گرم روي محل گذاشته شود. نشستن در لگن حاوي آب گرم نيز درد را تخفيف مي دهد. ارتفاع آب در لگن بايد حدود ۲۰ سانتي متر باشد. روزانه ۳-۲ بار و هر بار براي ۲۰-۱۰ دقيقه از اين روش درمان شقاق  استفاده شود.
اگر درمان هاي فوق مؤثر نبود، امكان دارد نياز به جراحي باشد. در جراحي، زخم به طور كلي برداشته مي شود. با اين كه در عضلات كه با انقباض خود باعث عدم بهبود زخم مي شوند تغييراتي داده مي شود.در صورتي كه اولين بار فيشر ايجاد شده باشد، درمان شقاق  دارويي مناسب توسط پزشك تجويز مي شود و با رعايت كامل آن مي توان بهبودي كامل بدست آورد و معمولاً نياز به درمان جراحي پيدا نمي شود. مؤثرترين درمان جراحي است كه ۹۵-۹۰% منجر بهبودي مي شود.

زخم و شقاق مقعدزخم و شقاق

مقعد يك پارگي يا زخم سطحي( tear) در ناحيه آنودرم (پوشش سلولي مقعد) است. اين زخم خطي، بصورت طولي در فاصله خط دندانه اي و پوست قرار دارد و چون اين ناحيه گيرنده هاي حسي بسيار زيادي دارد، يك وضعيت فوق العاده دردناك ايجاد مي كند .انواع درمان شقاق مقعد (فيشر)شقاق به دو گروه حاد و مزمن تقسيم ميشود. شقاق طي ۱۲ هفته اولي كه ايجاد ميشود از نوع حاد محسوب مي گردد. درمان شقاق  حاد سبب اسپاسم اسفنكتر داخلي مقعد مي گردد كه خود منجر به افزايش درد، گسترش پارگي و كاهش خونرساني به آنودرم ميشود. اين چرخه درد، اسپاسم و ايسكمي سبب عدم بهبودي زخم شده و شقاق مزمن بوجود مي آيد.حدود ۹۰% موارد شقاق در خط وسط و پشت آنوس ايجاد ميشوند. بقيه موارد در خط وسط و قدام آنوس ديده ميشوند. كمتر از ۱% موارد نيز دو طرفه هستند. علت شايع بودن شقاق در خلف را خونرساني ضعيف تر اين ناحيه نسبت به ناحيه قدامي و كاهش انعطاف پذيري بدليل استخواني بودن آن مي دانند. اگر يك شقاق مزمن در نواحي غير از خط وسط ديده شود مي تواند نشانه بيماريهاي ديگري همچون كرون، ايدز، سيفليس، سل و يا لوسمي باشد.نشانه شقاق مقعدعلامت شاخص شقاق مقعد، درد شديد و خونريزي، موقع اجابت مزاج است. خونريزي معمولاً روشن بوده و بصورت رگه اي روي مدفوع ديده ميشود. گاهي بيمار تا ساعتها بعد از اجابت مزاج از درد و اسپاسم مقعد رنج مي برد.در معاينه فيزيكي، با كنار زدن دو طرف باسن ممكن است، درمان شقاق  ديده شود اما اگر ديده نشد، دليل عدم وجود شقاق مقعد نمي باشد. معمولاً درد بيمار، آنقدر شديد است كه امكان معاينه انگشتي ركتوم و يا ركتوسكوپي وجود ندارد. در صورتيكه شكي در مورد تشخيص شقاق مقعد وجود دارد و يا احتمال بيماريهاي ديگر مانند آبسه پري آنال وجود دارد بهتر است بيمار زير بيهوشي معاينه شود.شقاق حاد خود را بصورت يك زخم خطي نشان مي دهد. اما شقاق مزمن زخم وسيعتري است كه لبه هاي برجسته دارد و فيبرهاي سفيد عضله اسفنكتر داخلي در كف آن ديده ميشود. اغلب در سمت خارجي اين زخم يك منگوله پوستي( Skin tag) و در سمت داخلي آن يك پاپيلاي مقعدي هيپرتروفيه( sentinel pile) يا زائده نگهبان ديده ميشود.جهت درمان شقاق  بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كر

زخم مقعد دو نوع حاد و مزمن دارد . در نوع حاد ، زخم سطحي است و با درمان دارويي بهبود حاصل مي شود . افراد مبتلا به انواع زخم يا شقاق مزمن مقعد سابقه چندين مرتبه درد هاي مشابه دارند و زخم آنها عمقي است و با برجستگي در مجاور مقعد همراه است. درمان اين گروه افراد مشكل تر است و به جراحي نياز پيدا مي كنند
علت زخم مقعد، ايجاد خراشيدگي در پوست مقعد به دنبال اسهال طولاني مدت يا يبوست است . اين خراشيدگي باعث انقباض عضله داخلي مقعد مي شود واين انقباض باعث ايجاد درد شديد مي گردد.
علائم زخم مقعد
افراد مبتلا به زخم مقعد معمولا" با درد درمان شقاق هنگام اجابت مزاج مراجعه مي كنند و گاهي نيز از خروج چند قطره خون همزمان با اجابت مزاج شاكي هستند . بعضي از بيماران از درد شديدي كه چند ساعت پس ازاجابت مزاج تداوم دارد شاكي هستند . البته بايد بيماران بدانند كه عليرغم درد شديد و همراهي با خونريزي ، زخم مقعد بيماري خطرناكي نمي باشد .
روش هاي درمان زخم مقعد
جهت درمان زخم يا درمان شقاق  بايد سيكل درد، اسپاسم و ايسكمي شكسته شود. اولين قدم درماني تجويز ملين هايي است كه مدفوع را حجيم و شل مي كنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصيه مي كنيم. در اين مرحله تجويز پماد آنتي هموروئيد (حاوي مواد بيحس كننده ، كورتون و مواد نرم كننده مي باشد) و يا ژل ليدوكائين مي تواند كمك كننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنين درماني بهبود مي يابند. در صورتيكه پاسخ درماني كافي گرفته نشد، و يا شقاق از نوع مزمن بود، مي توان از داروهاي ديگري استفاده كرد.
نيتروگليسيرين با همان مكانيسمي كه عضلات صاف عروق كرونر را شل مي كند مي تواند عضله اسفنكتر داخلي را هم شل كرده و از اسپاسم خارج كند. پماد %۰٫۲ (دو دهم درصد) آن براي درمان شقاق مقعد استفاده ميشود و معتقدند يك اسفنكتروتومي شيميايي موقت ايجاد مي كند. علاوه بر آن خونرساني آنودرم را نيز افزايش مي دهد. از معايب آن ايجاد سر درد است و بهتر است در حالت خوابيده استفاده شود. در ايران گاهي به اشتباه به بيمار پماد%۲ (دو درصد) داده ميشود كه سردرد بسيار شديدي ايجاد ميكند. پماد ايزوسوربايد و يا ديلتيازم موضعي و خوراكي نيز مي توانند با مكانيسم مشابه به بهبود شقاق كمك كنند و سر درد هم ايجاد نمي كنند. درمان دارويي شقاق مزمن در حدود ۶۰% موارد موثر است.
براي درمان شقاق  زخم (شقاق ) مقعد هرچه زودتر اقدام شود موفقيت بيشتري در پي خواهد داشت لذا توصيه ميشود به محض اينكه دچار درد و سوزش در اين ناحيه شديد ، اين اقدامات را انجام دهيد:
۱- عامل اصلي ايجاد زخم مقعد يعني يبوست را از بين ببريد، خوردن سبزيها و ميوه هاي فراوان و يك تا دو قاشق روغن زيتون در روز، و خوردن يك ليوان شير يا آب ولرم در ابتداي روز ميتواند براي رفع يبوست به شما كمك كند.
۲-روزي ۲ باربه مدت ۱۰ دقيقه در لگن آب گرم بنشينيد ، آبي كه به اين منظور استفاده ميكنيد بايد تميز و گرم باشد ( در حدي كه باعث سوختگي نشود) اما نياز به ماده ضد عفوني يا جوشاندن آب نيست. پس از بلند شدن از لگن به آرامي خود را خشك نموده و از پمادي كه پزشك بواسير تجويز مينمايد به مقدار كم فقط در ناحيه ابتداي مقعد(نه داخل آن) استفاده نماييد.( معمولاَ پماد تريامسينولون يا هيدروكورتيزون براي اين مورد توصيه ميشود.)
۳-از يك مسكن مانند استامينوفن براي كاهش درد شقاق  استفاده كنيد زيرا درد شديد باعث گرفتگي عضله‌ي مقعد و تشديد زخم ميشود.
۴- از خوردن غذاهاي محرك مانند فلفل، ادويه جات، چائي غليظ ، نسكافه و كاكائو خود داري نماييد.
۵- در صورتيكه درد و يا خونريزي با اين اقدامات برطرف نشد در اولين فرصت به پزشك متخصص درمان شقاق  و زخم مقعد مراجعه كنيد تا اقدام لازم صورت پذيرد.
 

فيشر يا شقاق  مقعد ترك و يا زخمي است كه در ناحيه ابتداي مقعد رخ مي دهد كه بسيار دردناك بوده و گاهاً با خونريزي مختصر موقع اجابت مزاج همراه است. علل ايجاد اين زخم متفاوت است وليكن در اكثر بيماران با تغيير اجابت مزاج از قبيل يبوست و يا اسهال شديد همراه است كه در اين مورد هم تاثير رژيم غذايي در بيماري فيشر(شقاق مقعد) مطرح مي شود.فيشر به دو فرم حاد و مزمن ديده مي شود. فيشر حاد زماني است كه علايم طي يك ماه اخير شروع شده است و با درد شديد مقعد به خصوص در موقع اجابت مزاج شروع شده و زخم به صورت حاد است. درمان شقاق حاد به صورت مراقبتي درمان شقاق  و سرپايي است. اكثراً با تغيير عادات غذايي و مصرف فيبر و سبزيجات و تنظيم عادات اجابت مزاج و استفاده از پمادهاي بي حس كننده درمان شقاق مي شود.فيشر مزمن وقتي است كه علايم فيشر طولاني شود و گاهاً علايم تكرار شود در اين حالت فيشر مزمن مي شود در اين حالت اكثراً يك زائده پوستي نيز در لبه مقعد ايجاد مي شود كه در اين صورت اكثراً نياز به درمان هاي بيشتر از قبيل جراحي دارد.درمان جراحي شقاق مقعد در بعضي افراد باعث بي اختياري مختصري در دفع گاز مي شود كه تدريجا" پس از چند ماه مرتفع خواهد شد . در بعضي افراد خونريزي تداوم خواهد داشت كه پس از دو هفته رفع مي شود و بعضي افراد پس از عمل احتباس ادرار پيدا مي كنند كه پس از ۲۴ ساعت رفع مي شود . مدت بستري بين يك تا دو روز است و مدت استراحت در منزل بين سه تا پنج روز مي باشد.شايع ترين محل زخم مقعد در قسمت خلفي است و از نظر بروز فيشر در بين زنان و مردان هر دو به يك اندازه شايع است به خصوص در افراد بالغ جوان شايع تر مشاهده مي شود وليكن اين بيماري از نوزادان تا افراد مسن را گرفتار مي كند.رژيم غذايي در بيماري شقاق مقعد شقاق مقعد پس از التيام زخم مربوطه در صورت اجابت مزاج سخت به سهولت عود ميكند.لذا بيمار بايد پس از رفع درد و خونريزي باز هم درمان شقاق  به رعايت رژيم غذايي جهت جلوگيري از يبوست توجه زيادي داشته باشد.• غذاي پر فيبر مصرف كنيد. مصرف نان سبوس‌دار، ميوه جات و سبزيجات از قبيل كاهو، آلو، گلابي و انجير.• مايعات به مقدار فراوان نوشيده شوند.• فعاليت بدني داشته باشيد.• غذا را با آرامش بجويد.